Bachmann'ın Malina Romanına Dair: Duvardaki Çatlağı Görüyor musun?

"Bachmann'a göre İkinci Dünya Savaşı'nı izlemiş olan 'savaş sonrası' dönemi, belki ilkinden de korkunç olan bir savaşın yaşandığı dönemdir. Bu savaş artık cephelerde, dış dünyada değil, insanların iç dünyasındadır; en büyük hedef insanları iç dünyalarında yıkmaktır. Bu yıkım ve cinayetler, artık tarihin belli dönemlerinde değil, günlük yaşamımızda yer alır. Bachmann'a göre insanın insanı manevi açıdan, sevgisizliklerle, türlü yaralamalarla öldürüşü, gerçek cinayetleri oluşturur; boyutları daha geniş olan sonraki tüm cinayetlerin, büyük kıyımların temeli, bu günlük cinayetlerde aranmalıdır."

Zeynep Köylü

Bir şeyin adı olması, bir kişinin ismi olması baştan beri alıştığımız bir şeydir. Öyle olmasaydı dünya daha yabancı, daha karmaşık gözükebilirdi. Elbette bu rahatlığın da bir bedeli var. Kişi kendi ismini söyleyebilir ya da yazabilir hale geldiğinde ne yazık ki yaşamının duvarlarını da örüyor, çatlakları göremeyecek kadar bu duvarları örme işiyle meşgul olanlar dünyaya teslim oluyor. 

Yazmak; en başta kendi adını, soyadını, yaşını, cinsiyetini, ülkeni, ruh halini, bulunuşunu yeniden tasarlama meselesi değil mi? Eğer bunları yeniden tasarlama cesaretimiz yoksa cümlelerin ve hayal gücünün yaşamımızda sıradan bir yeri olur. 

Malina'yı okurken başım döndü, gardroba saklandım, su püskürttüm, sabunlu suyu kabloların üzerine döktüm ama sanırım Bachmann'ın başkaldırısının yeteri kadar farkına varamadım. 

Her birimizin katil olduğunun farkındalığı ciddi bir biçimde yaşamımı etkiledi. İnceliğe ve derinliğe karşı işlediğimiz suçlar yüzünden savaşların olduğunu düşündüm. Birbirimizi anlamayarak, dinlemeyerek, duymayarak nasıl da öldüğümüzü/öldürdüğümüzü duyumsadım.

Bir yargıya varmak kolaydır. Özne ve yüklem bunun için yeter. Bir anlamın içinde başka anlamlar saklamak ise "hayretle yaşamayı" ve "hayretle yazmayı" istiyor/gerektiriyor.

Bu dünya hangi cümlemi alamaz? Annem ve babam hangi cümleme dokunamaz? Hangi cümlem ışıl ışıl kılar anılarımı? Hangi cümlede ben varım? Bir kitabı bir adam için yazmayı istediniz mi? Kitapları okşayarak uyudunuz mu? Aşkın tek/iki/üç kişilik olmasının ya da olmamasının önemi var mı? Varoluş gerçekten anlamlandırabilir mi? Savaş ve cinayetler olmasaydı...Tecavüz ve gaddarlık olmasaydı belki...

Cümlelerinizi yarıda bırakabilir misiniz?

Mektuplarınızı yarıda bıraktınız mı?

Yazmayı yarıda bırakabilir misiniz?

Yaşamınızı...

Sıkı sıkıya sarıldığınız dilbilgisini yok sayarak ölüme yaşayabilir misiniz!

Malina: Yaşama/yazına/ölüme başkaldırı. Onca iş, güç, eğlence, zorluk, gürültü içinde bir an/bir ömür durup NİÇİN diye sorabilir ve  hayretler içinde kalan dünyaya bir biz/siz ben yaşadı diyebilir misiniz? 

Adımı yazıyorum/söylüyorum ama emin değilim, bu ad benim mi?

Hayalgücünün bana hediye ettiği özgürlük sayesinde şüphenin zehir ve panzehir olduğunu düşünüyorum. Her şeyden eminseniz her şey yoluna girer. Bir şekilde her şeyin yoluna girmesi gerekliliği ile meşgul olursanız aklı başında ya da düzgün cümleler kurarsınız. Aklınızın/ruhunuzun gıdıklanmadığı bir hayatınız olur. Bu hayatın yoklamasında mevcut, çalışkan ve uslusunuzdur. O kadar mevcutsunuzdur ki namevcutlar ve geç kalanlar, çok geç kalanlar sizi ilgilendirmez. 

Bir  adın varlığını ve bir cümlenin kuruluşunu ya da kurulmayışını sorgulamamış ya da üzerinde düşünmemişseniz cinayetleri soğukkanlılıkla işlemeye devam edersiniz. Tercihiniz hep dilbilgisinden, tamlıktan, bütünlükten ve müfredattaki hayat bilgisinden yana olmuşsa ve dersleri hiç asmamışsanız; yaşamı, yazmayı,ölmeyi anlayamaz ve anlamlandıramazsınız. 

Yarım bir adım ben Malina'yı okumuş. 

Yarım bir yaşamım ve tam olmak ile meşgul olamam. 

Yasemin Şenyurt

28.01.2018

biraz da duyma!

Gözlerimi açamıyorum bir türlü. Sanki göz kapaklarımın üzerinde dev bir kaplumbağa uyuyor. Ellerim birbirine kenetlenmiş, teselli ediyor parmaklar birbirini. Uyandığım günde değilim. Ben ölünce de böyle sürecek demek ki gün ve gece. Dalga mı geçiyorsun, elbette sürecek bu çılgın düzen. Dalgalar yıksın, yıkasın seni. Bırak kar gibi kendini. Şu güneşli güne uyanmasan da yürüyorsun. Yürürken türkü söylüyorsun. Vücudunun her noktasında bir yaprak titriyor. Ellerin bir lisan öğreniyor. Yanaklarından yaş süzülüyor. Canımın ne önemi var, bugün ölsem üzülmem diyor bileklerin. Canımın ne önemi var sözünü daha önce de söylemiştin ama şimdi farklı bir tonda, farklı vurguyla söylüyorsun. Virgül virgül düşünceler içinde titremen sürüyor. Tek başına değilsin şimdi. Bir köpeğin başını okşamak istiyorsun, öyle güzel uyuyor ki birlikte saatlerce izleyebilirsiniz onu. 

Gözlerimi açmışım. Kaplumbağa gitmiş. Biz ateşin karşısında oturuyoruz. Hastalanmamız an meselesi. Yağmurda öyle saatlerce şemsiyesiz dolaşır, birbirimize karışıp şarkılar söylersek olacağı bu. Olsun! Cevabımız, sorumuz, soranımız yok. Olmasın! İkinci Yeni şairleri gelsin rüyamıza. Önce sen anlıyorsun, bak sepet sepet elma ile gelmiş Turgut Uyar. Canım diyorum sana. Gözlerimizden yaş geliyor. Yüzündeki anlamı dünyalara değişmem diyorum. Gülümsüyorsun. Elin yaşı alırken gözümden dudakların kıpırdıyor, duymuyorum, duymadığımı söylüyorum, duyma diyorsun. Biraz da duyma!

Kızmasana diyorum. Kızmak mı diyorsun. Sessizleşiyoruz.

Edip Cansever bize göz kırpıyor.

Sakin olmalıyım. Bu bir rüya mı diyorum. Gözlerimi kapıyorsun. Hala görüyor musun beni diyorsun. Evet diyorum. Rüya değil o zaman. Bir sahil kasabasında yazmıştım o şiiri: O ana ışınla beni Tanrım! Bu anı yaşayacağımı o günlerde bilemezdim. Nereye gitmek istiyorsun şimdi diyorsun? Burada kalalım diyorum. Son kararın mı diyorsun. Sonsuzluk kararım diyorum. Sonsuzluk kararımı bildiriyorum derken Edip Cansever ve Turgut Uyar gidiyorlar. Sonsuzluk kararımı başbaşa kaldığımızda bildiriyorum.

Bir ağacın kökleri ile konuştun mu hiç diyorum. Sen diye soruyorsun. Ben kimlerle, nelerle konuştum inanamazsın. Gerçekten mi diyorsun. Buna şaşırmana şaşırdım diyorum. Bir daha şaşırır mısın diyorsun. Gülüyoruz. İnanır mısın bilmiyorum ama bu hayatta hiç kimse ile konuşurken seninle konuştuğum zamanlardaki kadar dünyaya geldiğime şükretmedim. Çok uzun bir cümle kurdun diyorsun haylaz haylaz. Sessizleşiyoruz.

Ateşin karşısındayız, ısınmışız, uyuklamışız. İyileşiyoruz. Elmalar sepette, dokunmuyoruz. Peki diyorum. Duymadım diyorsun. Sen en içeriden duyuyorsun diyorum. Gülüyoruz. Şimdi bir oyun oynayalım mı diyorsun. Ben mızıkçının tekiyim diyorum. Ben de diyorsun. Dalıyoruz gökyüzüne, sarmaş dolaş.

Yasemin Şenyurt

18.01.2018

Ankara

bambaşka bir akıl ve yürek ile

elbette seveceksin

çoğalmak için değil

pekişmek için de değil

elbette seveceksin

sancısı ile

yangını ile

sessizlik ile

kavuşmak için değil

inanmak için değil

güç için hiç değil

titreyerek

sarsılarak

okuyarak

anlamlar yetmeyecek

şairler anlatamayacak

öyle bambaşka bir his içinde

denizi seyretmek değil

deniz olmak için

bambaşka bir akıl 

bambaşka bir yürek

duyacaksın içinde

inanılmaz gelecek bu

sesinde onun sesini duymak gibi

yasemin şenyurt

28.01.2018

yaşamı sökmüş gibi gülümseyen çocuk

Şarkılar dinleyerek sakinleştirirdim kendimi. Uysaldım. İçimde çocuklar koşuştururdu, bir çocuk hiç koşuşturmazdı, o okurdu. Eline ne geçerse, tabelada ne yazarsa, gazete, dergi, kitap okurdu. Okurken heyecanlanırdı. Her cümlenin sonuna geldiğinde okumayı değil de yaşamı sökmüş gibi gülümserdi. Yaşamı sökmek öyle kolay mı derdi koşuşturan ve yüzü epey kızarmış bir çocuk ve bizim okur başını öne eğerdi. Bir gün öyle bir öykü yazacağım ki herkes benim kim olduğumu anlayacak demeden okurdu, yazardı, okurdu. Bir gün bir şiir kitabım olacak demeden şairleri tanırdı. Yaşamı söker gibi gülümserdi, diğer çocuklar hep bir ağızdan ona seslenirdi: Öyle kolay mı!

Süt içerdi. Matematiği zayıftı. Kendisi sıskaydı. Sütü balsız içerdi.

Mutluluk oyununu YALNIZ oynamaya bayılırdı.

Evcilik oynamaktan sıkılırdı.

Yetişkinlerle arkadaş olmaya başladı. Diğer çocuklara ayak uyduramıyordu. Çünkü diğer çocuklar habersizdi cümlelerin devrik kurulabileceğinden. Hayatın devrik yaşanabileceğini öğrenmeleri için bir zorlu sınavdan geçmeleri gerekecekti.

Zarf nedir, zamir nedir, dolaylı tümleç nedir öğrene öğrene kompozisyonlar yazıyordu.

Kompozisyonlarına tuhaf isimler buluyordu.

Mutsuzluk Salatası veya Buğulu Ayna…

Mutsuzluk Salatası başlığını koyduğunda yaşamı söker gibi ağlamıştı. Kağıttaki mürekkep dağılmış, kompozisyon okunamaz hale gelmişti.

Diğer çocuklar onunla alay etmişti.

Matematiği zayıf, hayalleri yamuk, kompozisyonları yaş içinde mutluluk oyununu yalnız oynamaya bayılırdı.

Biri geldi yıllar sonra. Çocukluğundan mı, cennetten mi, düşlerden mi bilemedi. Değişti onunla. Başka türlü baktı olaylara. Mutluluk oyunu onunla daha başkaydı.

Kitap kokularına bayılıyordu ikisi de.

“Ama sen…”

Şaşkınlık, heyecan, sevinç içinde bir dilek tut dedi ona. Bugün doğum günün.

“Ama sen…”

Kendimi affettirebilir miyim dedi ona kalbi bir şeye kırılınca.

“Ama…”

Ama bağlacını çok kullanıyorsun dedi ona.

Gülümsedi, kendini sevdi, hayatı daha iyi anladı.

Yasemin Şenyurt

2018 Ocak 

18 Ocak 2018

Çıtkırıldım olmaya gerek yok. Kendi kendime mi söylüyorum bunu? Üzerimde haki yeşili bir ceket ve ayaklarımda en sevdiğim botlar. Biraz silmeli şu botları. Toz toprak içinde kalmış. Toz toprak içimde kalmış. Yağmur yağsın ki mis gibi koksun toprak. O ne muazzam şeydir, içine çekersin, çekersin, doyamazsın. Sevdiğin her şey birbirine fısıldar: O bizi seviyor.

Üzgün olmaya gerek yok. Diyelim ki unuttun yemeği ocakta, yanık kokuyor bütün mutfak, tencere simsiyah. Peynir vardır muhakkak. Biraz da makarna olacak dolapta. Gitti güzelim kereviz. Sen yine de bir şarkıya tutun, düşlere dal, penceredeki tıkırtıya koş, bir e-posta yaz, bir gülümseme iliştir not kağıdına, uçsun gitsin kedere dair ne varsa. Hayır, inatlaşma, yandı o kereviz. Kabul eder misin? Bir şarkı geliyor paçalı bir güvercin ile, tıkırtı ondan, şarkıyı söyler misin?

Sesim kötü diyemezsin. Öyle kolay kolay pes edemezsin. Bir defa yaşanıyor 18 Ocak 2018. Bir defa tadılıyor yanık kereviz. Görüyorum ki saatin tıkır tıkır çalışıyor. Memnun musun bundan? Arada bir pili de bitmez mi? Ne biçim saat!

Ben saçlarımı dalgalandırmaya gidiyorum. Siz gülmenize çilek kokusu iliştiriyorsunuz. Ben dizlerimi çok seviyorum. Titrediğinde bile çok seviyorum. Siz bir aynada kendinize bakıyorsunuz. O bakışı seviyorum. Buğulanıyor dünya o anda. Bir yere otuyorum. Saçlarım dalgalanmış.

Tarağımda yasemin kokusu. Demlikte bir ya da iki poşet çay. Eskiden çay demleyemezdim. Eskiden çok korkardım mutfaktan. Mutfağa girenler kendilerini unuturmuş gibi gelirdi. Kendimi unutunca saçmalarım zannederdim. Neyse ki büyüdüm. Neyse ki çay demler, makarna haşlar, patates kızartır oldum. İleri gidip bütün bu yemekleri yaparken eğlenir oldum. Yazamadığım zamanlarda sıkıntı tozu yutmaktansa yemek yapmaya başladığımdan beri neşem yerine geldi. Yanık kereviz kokusunda bile bir garip neşe…

Kedim mama zamanının geldiğini haber veriyor, anne, anne, yine daldın, miyatume

Miyatume ne demek kızım diye soruyorum. Diğer kedim anne, anne, anlamıyorsun, uğraşma.

Tamam çocuklar, mamaları koyuyorum. Suyunuzu dolduruyorum.

Sokaktan bozacının sesi geliyor. Bir defa yaşanıyor 18 Ocak 2018. Saçlarım dalgaları, rimeli silerken o mendille kendime diyorum ki : çıtkırıldım değilsin. Bozaa diye bağırarak evin içinde çocukları şaşırtıyorum. Kaçışıyorlar, su kapları devriliyor, başıma iş açtım. Severim bu huyumu…

Deniz Kızıyım

Şaka değil

Deniz kızıyım

Şaka değil

Üstelik kostüme de ihtiyacım yok

Ölüm olsa sonunda

Deniz kızıyım

Şairleri çok seviyorum

Nasihatlere karnım tok

Deniz kızıyım

Karada hayat çok

Aslında hayat yok

Kaçıyorlar derinlikten

Kayıp yaşıyorlar

Kaçak

Zalim biraz

Biraz dalavere ile

Deniz kızıyım

Şiiri sökemezsiniz yüreğimden

Okuyamazsınız da

İçimden geçenleri

Kurnazlığınız engel olur

Deniz kızıyım

Hayallerimi gerçeklerinize göre kuramam

Yasemin Şenyurt

02.01.2018

Koreografi Olmadan

dans etmeyi bilmeden

garip bir adım atıyorum

tekrar ediyorum

tekrar ediyorum

sonra 

sanki kendime ait bir gökyüzü çiziyorum

adımlarımla

bir adım daha zor

tekrar ederken daha zor

duyduğum

çığlık ve tekrar

çılgınlık ve su

yüzüm yaş içinde

dans sürüyor

odada

özgürlüğün öyküsünü okuyor arkadaşım 

yan odada

ve her yerde

dans ediyorum

yanardağı taklit ederek

ve sonra

tekrar 

ça ça

kimseden öğrenmedim

kimseye öğretemem

bedenimi durduramam

aklımda 

aklımı durdurmak olanaksız

bedenimde

aniden 

tekrar etmemeye başlıyorum

her adımda bir şey canlanıyor

yürümek değil bu

doğruluyorum

düşüyorum

uçuyorum

eğiliyorum

sürekli seslerin içinden

sürekli kavganın içinde

yavruağzı bir defterim var

dans ederken cebimde duruyor

bütün hareketleri o biliyor

çççççççççççç

aaaaaaaa

sürekli yerimden kalkıyorum

otobüste

uçakta

kabinde

kuliste

dans için

beyaz

dev bir dalga oluyorum

vaaaaa

u

y

u

m

b

e

n

c

e

i

y

i

b

i

r

ş

e

y

d

e

ğ

i

l

yasemin şenyurt

02.01.2018